2023 Een andere kijk op groeiend jeugdzorggebruik (NJI)
Bron: Andere kijk op groeiend jeugdzorggebruik | Nederlands Jeugdinstituut (nji.nl)
Open.ai pdf: https://aipdf.app/4TzpdJaoZesA/171031%20Effectiviteit%20en%20het%20beest%2007_PED2017.2.HOPM.pdf
Rapport:
Samenvatting
In 2019 publiceerde het NJI het essay ‘Het groeiend jeugdzorggebruik. Duiding en aanpak’.
Daarin is geconstateerd dat het jeugdzorggebruik de afgelopen twee decennia sterk gestegen is, hoewel studies aangaven dat psychosociale problematiek niet was toegenomen. Bijna vier jaar later zien we dat het jeugdzorggebruik nog steeds groeit. Maar nu laten recente onderzoeken toch zien dat steeds meer kinderen en jongeren mentale problemen lijken te hebben. Wat is er aan de hand? En is meer jeugdzorg een passende reactie? Ons antwoord op die laatste vraag is: nee. Het is een opgave voor de samenleving als geheel om de omstandigheden te verbeteren waarin kinderen en jongeren opgroeien. Daarover gaat dit essay.
We laten eerst zien dat het zorggebruik sinds 2019 in de richting kruipt van de een op de zeven kinderen en jongeren. Daarna gaan we in op de recent gesignaleerde toename van de problematiek. We zetten daarvoor belangrijke studies van de afgelopen jaren op een rij.
Op zoek naar verklaringen voor het beeld plaatsen we vervolgens de gesignaleerde trends in een breder maatschappelijk perspectief. Er zijn al geruime tijd fundamentele veranderingen gaande in de samenleving die een forse weerslag hebben op het leven van kinderen, jongeren en opvoeders. Dat geldt bijvoorbeeld voor de gegroeide prestatie- en geluksdruk, een sterke individualisering van de opvoeding en een zware eigen verantwoordelijkheid van burgers in allerlei te maken keuzes. Daarbovenop komen grote problemen op het vlak van klimaat, wonen en betaalbaarheid van het gewone leven. Kinderen, jongeren en hun opvoeders gaan daar op hun manier mee om. Maar het is niet vreemd dat deze ontwikkelingen ook stress, angst, somberheid of eenzaamheid in de hand werken.
Dit leidt ons tot de stelling dat een groeiend jeugdzorgaanbod geen passende reactie is. Een toenemend aantal kinderen en jongeren lijkt in de studies signalen af te geven dat ze niet gedijen in de omgeving waarin ze opgroeien en opgevoed worden. Meer passend is daarom aandacht te vragen voor de verbetering van die omgeving. Dat kan niet zonder een discussie over de vraag in wat voor samenleving we het opgroeien en opvoeden willen plaatsen.
Kinderen en jongeren hebben een hoopvol toekomstperspectief nodig: het is de motor van hun ontwikkeling. Betekenisvol leven veronderstelt dat er een gemeenschap en een toekomst zijn om je voor in te zetten. Die toekomst is sterk in ontwikkeling. Scenario’s die uiteenlopende partijen presenteren, laten zien dat de samenleving de komende decennia grote veranderingen moet doormaken. Wij zien dat er in die scenario’s geen of weinig expliciete aandacht is voor het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren. Die lacune mag niet blijven bestaan.
We pleiten er daarom voor om structureel het pedagogische perspectief als bouwsteen te betrekken in de verbetering van de samenleving. Bij dit perspectief komen steevast drie onderwerpen aan bod: (1) de centrale waarden in de samenleving; (2) de pedagogische verantwoordelijkheid van alle maatschappelijke actoren en (3) kinderen en jongeren die meedenken, meedoen en meebeslissen.
De complexe veranderopgaven waar we voor staan, verhouden zich slecht tot de starre wijze waarop vaak wordt omgaan met vernieuwingsambities. De toekomst laat zich niet vatten in een nieuw ‘eindplaatje’ en het veranderproces behelst geen strak uit te voeren stappenplan. Een zich ontwikkelende samenleving lijkt op opgroeien en opvoeden. Die ontwikkeling volgt al lerend een hobbelig pad en gaat met vallen en opstaan. Maar perspectief doet leven – voor ons allen en voor kinderen en jongeren in het bijzonder.