Bijlage 1 – Voortgang verbetering zorg voor jeugdigen

Aanpak Wachttijden

De Aanpak Wachttijden, die loopt tot en met 2025, gaat ervan uit dat wachttijden een symptoom zijn en dat voor het daadwerkelijk terugbrengen van wachttijden de oorzaken aangepakt moeten worden. De aanpak richt zich dan ook op het regionaal aanpakken van deze oorzaken en gebruikt daarvoor o.a. een systemische benadering, elementen van veranderkunde en data. De oorzaken van wachttijden verschillen per regio, maar altijd is er een combinatie van factoren die maakt dat wachttijden hoog zijn. Het duurzaam aanpakken van wachttijden draait om een andere blik op het jeugdzorgsysteem en hoe daarin samengewerkt en van elkaar geleerd kan worden.

Dat betekent dat we nu nog niet kunnen zien dat wachttijden afnemen. Wel kunnen we de impact van de Aanpak Wachttijden tot nu toe laten zien met behulp van de bij deze Kamerbrief gevoegde voortgangsrapportage. Deze laat zien dat in de bij de Aanpak Wachttijden betrokken regio’s meer inzicht is in wat werkt en hoe dit in de regio te organiseren. Er ontstaat een steeds grotere bewustwording van het belang van het in samenhang aanpakken van onderliggende oorzaken.

Oorzaken zijn o.a.:

·         te weinig samenwerking en inzicht in data;

·         onvoldoende samenwerking tussen gemeenten, jeugdhulpaanbieders, verwijzers en onderwijsinstellingen om effectieve zorg te bieden;

·         vaak ontoereikende probleemanalyses als basis voor ondersteuning die aansluit bij de zorgvraag;

·         te lange wachttijden voor kinderen en jongeren met complexe vragen waardoor hun problemen groter worden en daardoor hun beroep op zorg groter en langer wordt.

Twente was bijvoorbeeld een van de regio’s die de Aanpak Wachttijden heeft doorlopen. Kinderen, jongeren en gezinnen hebben bijvoorbeeld betere, snellere en meer passende hulp gekregen door het aanpassen van de regionale werkwijze op complexe scheidingen, meer uit te gaan van het eigen netwerk, jongererenparticipatie te versterken, intensievere samenwerking met onderwijsinstellingen en meer domein overstijgend te werken. Met behulp van o.a. het leernetwerk is een begin gemaakt om inzichten uit de Aanpak Wachttijden ook over de regio’s heen te delen en verder te ontwikkelen.

De Aanpak Wachttijden levert inzichten op die behulpzaam zijn bij het realiseren van regionale inzichten in wachttijden. Denk hierbij aan effectieve manieren om oorzaken van wachttijden aan te pakken, maar ook aan hoe we kunnen komen tot meer data gedreven werken, gezamenlijke definities van wachttijden, en afspraken over uniform gebruik en standaardisatie van het berichtenverkeer. Dit kan belangrijke input geven voor de landelijke data- en monitorfunctie waarover in de Hervormingsagenda afspraken zijn gemaakt, wat uiteindelijk moet leiden tot een landelijk bruikbaar en vergelijkbaar inzicht in wachttijden. De volgende voortgangsrapportage is voorzien voor najaar 2024.

Aanpak mentale gezondheid

Uit recente cijfers blijkt dat de mentale gezondheid van jongeren nog steeds onder druk staat.24 Met de kabinetsbrede aanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’ blijven wij ons daarom samen met lokale overheden en maatschappelijke partners inzetten om de veerkracht van inwoners (en in het bijzonder van jongeren) te versterken, mentale gezondheid bespreekbaar te maken en handvatten te bieden voor jongeren én opvoeders. Daarnaast zijn wij in gesprek met jongeren over hoe we de maatschappij versterken om de huidige trend m.b.t. de mentale gezondheid van jongeren te doorbreken en wat dit vraagt van een ieder in onze samenleving. We voeren deze (in de Hervormingsagenda genoemde) maatschappelijke dialoog uit binnen de aanpak mentale gezondheid.

Voor een uitgebreide voortgang op de Aanpak mentale gezondheid verwijzen wij u naar de Kamerbrief hierover die uw Kamer nog voor het einde van het jaar ontvangt.

Nieuwe werkwijze tuchtklachten Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ)

Op 1 januari 2023 heeft SKJ een nieuwe werkwijze ingevoerd die het lerend effect voor professionals centraal stelt. In de periode tot en met september 2023 is 50% (61 klachten) van de ontvankelijke zaken naar de Commissie van Consultatie gegaan. Ook zijn meer zaken de mediation-route opgegaan, nl. 15% (18 klachten). Het overgrote merendeel van de zaken is dus niet de tucht-route opgegaan.

De nieuwe werkwijze wordt door SKJ gemonitord. Uit een eerste beperkte evaluatie naar de procedure bij de Commissie van Consultatie op basis van 14 ingevulde evaluaties (30 zaken) is onder meer naar voren gekomen dat zowel klagers als professionals de gesprekken als positief ervaren en dat de procedure als minder belastend wordt ervaren. Wel moet de duur van de procedure nog worden verkort. Het lerend effect voor professionals lijkt groter te zijn dan in geval van behandeling door het tuchtcollege. SKJ werkt eraan dit nog verder te verbeteren. Ook voert SKJ waar nodig andere verbeteringen door. Zo is het klachtformulier eenvoudiger gemaakt en is men bezig met een nieuwe aanpassing om de toegankelijkheid voor verschillende soorten klagers te vergroten. Er wordt ook gewerkt aan meer persoonlijk contact met zowel klagers als professionals tijdens het voortraject en aan communicatie over de doorlooptijden. SKJ zet verder volop in op verkorting van de doorlooptijden. Op een enkele zaak na zijn inmiddels ook alle achterstanden met tuchtzaken weggewerkt.

Wij volgen de verdere monitoring nauwgezet en blijven hierover in gesprek met alle betrokken partijen.

Subsidieregeling continuïteit cruciale jeugdzorg

Op grond van de subsidieregeling continuïteit cruciale jeugdzorg kan tijdelijk liquiditeitssteun worden geboden aan aanbieders van cruciale jeugdzorg in financiële problemen. Aangezien de financiële positie van diverse aanbieders van jeugdzorg nog steeds precair is, verlengen wij de aanvraagperiode van deze regeling met een jaar tot 2025.25 De subsidieregeling maakt onderdeel uit van een breder pakket aan maatregelen voor de continuïteit van cruciale jeugdzorg zoals het convenant bevorderen continuïteit jeugdhulp, de inzet van de Jeugdautoriteit en standaardisering van inkoop.

24 Zie o.a. landelijke jeugdmonitor CBS (Meer slaapproblemen en psychische klachten onder jongeren (cbs.nl)

25 Zie o.a. Stand van de jeugdzorg (Jeugdautoriteit), bijlage bij Kamerbrief 20 juni 2023 (Kamerstukken II, 2022/23, 31839, nr. 964 en Barometer Nederlandse Gezondheidszorg 2023 (EY)